Với học sinh bản ngữ, đọc tiếng Anh đơn giản là ghép mặt chữ với những từ chúng đã biết. Sau đó, quá trình đọc sẽ giúp tăng vốn từ vựng và tri thức. Trường học ở Mỹ, bậc mẫu giáo đã dùng "muôn phương ngàn kế" để khuyến khích trẻ em đọc.
Với học sinh Việt Nam, đọc tiếng Anh còn là phương tiện giúp học nói. Khía cạnh này rất quan trọng. Phụ huynh và giáo viên tốt nhất nên biết cơ bản về phát âm tiếng Anh để dạy con được tốt nhất.
1. Phonics - tập đánh vần
Tiếng Anh có 20-40% chữ (theo những nguồn khác nhau) có cách viết giống với cách nói. Những từ này, giống như tiếng Việt, có thể đánh vần được, ví dụ: cat, sat, mat... Tuy chiếm tỷ lệ thấp, những từ này lại phổ biến trong tiếng Anh.
Đối với những chữ không đánh vần được, thông thường vẫn có sự liên hệ nhất định giữa âm và chữ, tùy mức độ. Ví dụ, đơn giản như chef, đọc giống như shef, hay khó hơn như chore đọc giống như quire.
Để dạy con hay học sinh đánh vần được, phụ huynh, giáo viên nên biết về phát âm tiếng Anh, ít nhất là âm trong hệ thống IPA vì nếu không nắm rõ, khi đọc sách cùng con hay học sinh, sẽ rất khó biết được lúc nào cháu đọc đúng hay sai.
 |
|
Ảnh minh họa: |
2. Whole word - đọc cả từ
Whole word là phương pháp dạy trẻ đọc bằng cách nhận diện mặt từ. Nói cách khác, trẻ không đánh vần mà nhìn vào chữ là nhận được ra từ nào luôn. Học sinh Mỹ luôn kết hợp phonics với whole word, khi học cùng giáo viên và phụ huynh.
Khi đọc sách cùng con, tôi luôn phải áp dụng whole word cho những từ có cách viết khác cách đọc. Đơn giản như women nghe giống như wimin, hay does nghe không giống do-ơs.
Với hầu hết trẻ, sau một thời gian, chúng sẽ dần quen với cách mỗi từ đọc thế nào, ví dụ: elephant không phải i-li-phant, và gắn liền mặt chữ với âm. Khi gặp từ mới, chúng sẽ dựa vào những từ đã biết để đoán.
3. Đọc và nghe tiếng Anh
Con trai tôi 6 tuổi. Mỗi tối, khi đọc sách cùng con, tôi luôn sửa cách phát âm theo hai phương pháp trên. Giờ thì con về cơ bản tự đọc được rồi. Cháu học ESL (học ở Mỹ), khác với trẻ EFL (học ở Việt Nam) nên dạy đọc cũng dễ hơn.
Để việc đọc đạt hiệu quả cao nhất, trẻ nên được nghe tiếng Anh một cách thường xuyên. Ngày nay, với Internet và các kênh học tiếng Anh miễn phí khắp nơi, điều này không còn khó.
Nhưng tiếng Anh sẽ hữu ích nhất trong sử dụng. Tôi đang đọc truyện The Da Vinci Code, có nhân vật chính người Pháp được ông ngoại nuôi từ nhỏ. Ông có một nguyên tắc dạy ngôn ngữ cho cháu gái rất hay: French at school, English at home.
Nếu phụ huynh nào có khả năng Vietnamese at school, English at home thì sẽ tuyệt vời nhất, cho cả khả năng nghe và đọc của trẻ. Dù sao, hai kỹ năng này vẫn luôn liên quan đến nhau.